Türkiye’nin İlk Yerli Otomobili: Devrim Otomobili’nin Hikayesi

Devrim (otomobil), Türkiye’de tasarlanan ve üretilen ilk yerli otomobil. Dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in talimatıyla 1961 yılında Eskişehir Demiryolu Fabrikasında, 129 günde üretildi.

Devrim Otomobili

Otomotiv Endüstrisi Kongresi

15 Mayıs 1961 tarihinde Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından açılan Otomotiv Endüstrisi Kongresinde Cemal Gürsel açılış konuşmasında şunları söyledi:

…Tarımı da yenileyeceğiz, ama sadece ot satarak bir şey elde etmek mümkün değil! Bir gemi dolusu pamuk karşılığında zar zor 7-8 otobüs alabiliriz. Bir gemi dolusu pamuğu kaldırmak için ne kadar çaba harcamanız gerektiğini bilmektesiniz. Bu nedenle sanayi gereklidir. Dengeli bir tempo ile sanayileşmeliyiz. Bu kesin bir gerekliliktir. “Sektörümüz yok mu?” Evet var, ama öyle dağınıklar ki hepsi bir yönde çalışacak şekilde düzenlenmeli.

Otomotiv endüstrisi söz konusu olduğunda, modern bir ülke kendi ulaşım araçlarını üretmelidir. Günümüz dünyasında ulaşım araçları ekonomide önemli bir yer tutmaktadır. Kendi ulaşım araçlarımızı üretmeliyiz, kendi araçlarımızla taşınmalıyız. İlk olarak, bazı parçaları yapmak zorundayız; sonra, iyileştirme ile bunların% 70-80’ini oluşturmalıyız. Bazı insanlar Türkiye’de otomobil üretmenin imkansız olduğunu söylüyor. Bu düşünce kara zihinlerin ürünüdür. Türkiye’nin de bizi bu şekilde teşvik eden birçok sanayi kolu var…

Kongrenin ardından Cemal Gürsel, ülkenin gereksinimlerini karşılayan bir prototip motor ve otomobil üretilmesi talimatı verdi. Üretilecek prototiplerin ise zamanın en iyi arabaları ile karşılaştırılacak, eksikleri tespit edilecek ve Türkiye’de mümkün olan en iyi otomobil üretmek için proje geliştirme çalışmaları yapılacaktır.

Devrim’in Tasarım ve Üretim Aşaması

1961 yılında Cemal Gürsel, bazı şirketlerde çalışan 24 mühendise, tamamen Türkiye’de tasarlanmış ve üretilmiş bir otomobil üretmelerini emretti. Üretilen otomobil 29 Ekim 1961 tarihindeki Cumhuriyet Bayramı kutlamasında gösterilecekti. Yani yerli otomobilin üretilmesi için sadece 4,5 ay süre tanındı. Ancak üniversitesinden, basınına, bir avuç sanayicisinden, politikacısına, sesini duyurabilen herkes Türkiye’de ne otomobil, ne de motor yapılacağına inanan kimse yoktu. Hatta yerli otomobil üretilmesi için ayrılan ödeneğin boşa harcanacağı dahi söyleniyordu. Aradan 4,5 ay geçmişti. Fakat inanılmaz bir şey gerçekleşmişti.

Yerli otomobil üretimi Eskişehir’deki atölyede 130 gün süren süratli bir çalışmanın ardından Devrim adı verilen otomobil ortaya çıktı. Biri siyah, diğerleri krem renginde dört prototip üretildi.

Türkiye’nin Dizel Tofaş Şahin Üretme Macerası Nasıl Başladı?

Devrim Otomobili Ankara’ya Gönderildi

Üretilen otomobiller Cumhuriyet Bayramı kutlamaları için tren ile Ankara’ya gönderildi. Kömürle çalışan lokomotif bacasından çıkabilecek kıvılcımlara karşı alınan güvenlik önlemi olarak araçların benzin depoları boşaltıldı. Araçların depolarında sadece manevra yapabilmesine yetecek kadar birkaç litre benzin kaldı. Tren Ankara’ya sabaha karşı ulaşmıştı. Sıhhiye semtinde bulunan Ankara Demiryolu Fabrikasına indirilen iki Devrim Otomobili, benzin ihtiyacını Sıhhiye’de bulunan Mobil Benzin istasyonundan karşılayacak ve daha sonra Meclis’e götürülecekti.

Devrim Otomobilleri, 29 Ekim sabahı kalabalık bir trafik ekibinden oluşan motosiklet konvoyu ile yola çıktılar, ancak motosikletli trafik ekiplerinin benzin alınacağından haberleri olmadığı için benzin istasyonuna uğramadan Meclis’e gidildi.

Meclis’in önüne gelindiğinde anlaşılan durumun ardından acele bir şekilde getirilen 1. arabaya konuldu, 2. arabaya konulacağı sırada Cemal Paşa Meclis’in önüne gelmişti. Anıtkabir’e gitmek için 2 numaralı Devrim Otomobiline binen Cemal Paşa yola çıktıktan 100 metre kadar gidildikten sonra Devrim Otomobili durdu. Cemal Paşa’nın “ Ne oluyor ?“ sorusuna direksiyondaki Yüksek Mühendis Rıfat SERDAROĞLU “ Paşam, benzin bitti.“ cevabını verdi. 1 numaralı Devrim Otomobili ile Anıtkabir’e giden Cemal Paşa şu sözleri, “Batı kafasıyla otomobil yaptınız ama, doğu kafasıyla benzin ikmalini unuttunuz.” söyledi.

30 Ekim 1961 tarihinde ise konuyla ilgili gazete manşetlerinde “Devrim 100 metre gitti ve durdu” başlıkları atılmıştı. Ancak benzini biten Devrim Otomobili aynı gün Hipodrom’daki geçit törenine katılmıştı.

Devrim Otomobili Teknik Bilgileri

Model Adı: Devrim

• Karoseri : Binek
• İmal tarihi : 1961
• İmal yeri : Eskişehir Demiryolu Fabrikası (TÜLOMSAŞ)
• İmal süresi : 4,5 ay
• Üretim sayısı : 4 Adet Binek Otomobili
• Motor tipi:
  • Y10 Adet Motor
  • 4 adet A4L tipi
  • 3 adet A4T tipi
  • 3 adet B3T tipi
• 7 Adet Şanzıman : 3 adet A tipi
• 4 adet B tipi

Ana Boyutlar

• Uzunluk : 4500 mm
• Genişlik : 1800 mm
• Yükseklik : 1550 mm
• Ağırlık : 1250 kg

Motor Tipi

• Tip: A4L
• Silindir Sayısı : 4
• Silindir Çapı : 81mm
• Strok : 100mm
• Silindir Hacmi : 2070 cm³
• Kompresyon : 6,8:1
• Güç : 50 HP
• Devir : 3600 devir/d
• Karakteristik : Dört zamanlı Su ile soğutmalı, Yandan supaplı. Basınçlı Yağlama

Devrim Otomobili Teknik Ekibi

Yönetim Grubu

• Y. Müh. Emin Bozoğlu – TCDD Genel Müdür Yardımcısı
• Y. Müh. Orhan Alp – TCDD Fabrikalar Dairesi Başkanı
• Y. Müh. Hakkı Tomsu – TCDD Cer Dairesi Başkanı
• Y. Müh. Nurettin Erguvanlı – TCDD Cer Dairesi Başkan Yardımcısı
• Y. Müh. Mustafa Ersoy – Eskişehir Demiryolu Fabrikası Müdürü
• Y. Müh. Celal Taner – Adapazarı Demiryolu Fabrikası Müdürü
• Y. Müh. Mehmet Nöker – Ankara Demiryolu Fabrikası
• Y. Müh. Hüsnü Kayaoğlu – TCDD Genel Müdürlük Müşaviri
• Y. Müh. Necati Peköz – TCDD Genel Müdürlük Müşaviri

Motor Şanzıman Grubu

• Y. Müh. Tayfun Gültekin
• Y. Müh. Gültekin Sabuncuoğlu
• Y. Müh. Salih Kayasağın
• Y. Müh. Kemal Serdaroğlu
• Y. Müh. Şecaattin Sevgen
• Y. Müh. Kemalettin Vardar
• Y. Müh. Şahin Karadağ

Döküm İşleri

• Metalurjist İsmail Sıdal

Satın alma İşleri ve Maliyet Hesapları

• Y.Müh. Yavuz Yücel

Tasarım Grubu

• Y. Müh. Nurettin Erguvan
• Y. Müh. Ercan Türer
• Y. Mimar Kemal Elagöz

Karoseri Grubu

• Mak.Müh. Celal Taner
• Y. Müh. Faruk Akyol
• Y. Müh. Samim Özgür
• Y. Müh. Salih Kaya Sağın
• Y. Müh. Hamdi Tahıllıoğlu
• Y. Müh. Ferdi Mertcan Keskin

Süspansiyon ve Fren Grubu

• Mak.Müh. Hamit İşeri
• Y.Müh. İsmet Özkan
• Y.Müh. Mustafa Seyrek

Elektrik Donanımı

• Y.Müh. Hasan Dinçer
• Latif Dinçer

Kaynak Grubu

• Mak.Müh. Halil Gedik

Devrim Arabaları Müzesi Nerede, Ziyaret Saatleri?

Devrim otomobili, Eskişehir’de bulunan Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii A.Ş. işletmesinin bahçesinde sergileniyor.

• Hafta içi: 10:00 – 17:00
• Hafta sonu: 09:00 – 17:00

Devrim Arabaları Müzesi Giriş Ücretleri:

• Tam: 20 TL
• İndirimli: 10 TL

Kaynak: Wikipedia ve Devrim Otomobili Resmi Sayfası